Van harte welkom op de website van het ‘Gedenkpark De Oude Begraafplaats van 1829’ te Veenendaal. Deze website wordt beheerd door de ‘vrienden’ van deze begraafplaats. De Algemene Begraafplaats langs de Weverij, gelegen tussen Achterkerkstraat en Kostverloren, werd in 1829 in gebruik genomen, nadat Koning Willem I kort daarvoor om redenen van hygiëne had besloten dat mensen niet langer meer mochten worden begraven in of rondom kerken. Aan het begraven bij of in de Hervormde Kerk op de Veenendaalse Markt (toen nog de enige kerk ter plaatse) kwam toen een einde. Sinds enige tijd staat de Oude Begraafplaats op de gemeentelijke monumentenlijst. 

Van 1829 tot 1919 was de Oude Algemene Begraafplaats de plek waar vrijwel alle inwoners van Veenendaal werden begraven. Nadat in 1919 de (nieuwe) Algemene Begraafplaats ‘De Munnikenhof’ in gebruik werd genomen, werd de Oude Begraafplaats tot 1948 alleen nog gebruikt voor bijzettingen. In grafkelders, gemetselde graven en grondgraven zijn op de Oude Begraafplaats ruim 9.000 mensen ter aarde besteld.

Alleen degenen die het konden betalen lieten in de 19e eeuw een grafsteen maken. De meerderheid van de bevolking verdween zonder gedenksteen onder de grond. Onder hen heel veel kinderen, die vaak al op zeer jonge leeftijd het leven lieten. Hun namen werden opgeschreven in de gemeentelijke grafregisters, waarvan de meeste bewaard zijn gebleven.

RENOVATIE 1986

In 1986 besloot de gemeenteraad van Veenendaal om de toen al lang in onbruik geraakte en verwaarloosde Oude Begraafplaats rigoureus op te knappen. Volgens sommigen overigens iets te rigoureus. Van de ruim 100 gedenkstenen die er toen nog lagen of stonden werden er uiteindelijk 52 gespaard. De rest verdween in een puinbreker.

De meeste van de gedenkstenen stenen die wel werden bewaard liggen sindsdien langs beide zijden van het middenpad van de begraafplaats. Hierdoor liggen de op deze gedenkstenen genoemde personen niet precies daaronder begraven. De stoffelijke overschotten bleven achter op de oorspronkelijke plaats van teraardebestelling. De resten van de ruim 9.000 begraven personen zijn nooit geruimd en bevinden zich dus nog steeds (onder de grond) op deze locatie.

Rondom de begraafplaats werd in 1986 ook een nieuw hekwerk geplaatst. De begraafplaats kreeg vanaf dat moment een functie als openbaar wandelpark. Op het terrein werden enkele schelpenpaden aangelegd. In 1987 kwam de begraafplaats door de aanleg van het westelijke deel van de nieuwe centrumring (Weverij), over het voormalige terrein van de Veenendaalse Stoomspinnerij en -Weverij, direct langs een drukke verkeersweg te liggen. 

Omdat het onderhoud van de begraafplaats in de jaren daarna bij tijd en wijle te wensen overliet, heeft in de zomer van 2020 een aantal vrijwilligers het initiatief genomen om dit onderhoud gedeeltelijk over te nemen van de Gemeente Veenendaal, overigens in goed overleg met het gemeentebestuur zelf. Sindsdien wordt er door deze vrijwilligers periodiek groenonderhoud gepleegd en wordt er voor gezorgd dat alles er weer netjes bij ligt. Ook de grafstenen zelf worden onderhouden en waar nodig weer leesbaar gemaakt.

De vrijwilligers (‘Vrienden van Gedenkpark De Oude Begraafplaats’) stellen zich verder ten doel om het verleden van de begraafplaats weer tot leven te brengen, waarbij zij ook zoveel mogelijk in kaart willen brengen welke Veenendalers hier sinds 1829 zijn begraven. De ‘Vrienden’ zijn een werkgroep van de Historische Vereniging Oud Veenendaal. 

Tenslotte: hiernaast ziet u een kort filmpje, waarin een visuele rondleiding te zien is van de Oude Begraafplaats. De begeleidende pianomuziek is een jaar na de opening van de begraafplaats (in 1830) geschreven door Frédéric Chopin: Nocturne (nachtmuziek) in B-flat minor Op. 9 no.1